استادیار دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران
چکیده
کانت در کتاب نقد عقل عملی، از اولویت عقل عملی بر نظری سخن می‌گوید. چرایی پیدایش پرسش اولویت عقل نظری و عملی نسبت به یکدیگر از یک سو ناشی از تعارضی است که میان دو عقل رخ می‌دهد و از سوی دیگر ناشی از ایدۀ وحدت عقل در اندیشۀ کانت است. تعارض میان عقل نظری و عملی نیز از آنجاست که از یک سو عقل نظری امکان شناخت متعلقات نامشروط عقل را منتفی می‌داند، اما از سوی دیگر عقل عملی باور به خدا، آزادی و فناناپذیری نفس را شرط امکان اخلاق و نیز رفع تعارضی می‌داند که با طرح مفهوم خیر اعلی در ساحت این عقل پدید می‌آید. کانت، در نهایت، برای رفع این تعارض، در بیانی موجز عقل نظری را نیز در سرشت خود عملی می‌داند. در این جستار با توضیح مفهوم باور آموزه‌ای، استدلالی بر مدعای عملی بودن عقل نظری بازسازی خواهد شد.
)